වේල්සයේ කුමරිය ඩයනා, අතිශය වික්‍රමාන්විත සහ විචිත්‍රවත් කෙටි දිවියක් ගත කර මෙලොවින් සමුගෙන අදට වසර 28කි. මේ ලිපිය ඒ නිමිත්තෙනි.
ඒ 1997 සැප්තැම්බර් 6 වැනි සෙනසුරාදාවයි. සිනමාපටයක ශෝකී දර්ශනයක් කැමරාගත කරන පරිදි සීරුවෙන් සැකසුණු වටපිටාවක ගිළුණු ලන්ඩනයේ West Minister Abbey දේවස්ථානය අභියස ඔබ රැඳී ඉන්නවා යැයි සිතන්න. ඇත්තටම ඔබ සමඟ එතන තව දහස් ගණනක්….. William Harris ගේ ‘ prelude’ හාත්පස රැව් දෙයි. එය දේවස්ථානයේ සීනු නද සමඟ මුසුවෙයි. සියල්ල මැනවින් නමුත් සෙමෙන් සිදුවෙමින් පවතී. ඊළඟට ඇසෙන Verdi ගේ ‘Libera me’ ආත්මය තුනී කර, සිදුරු කර දමන්නට තරම් සැහැසි වේදනාවකින් ඔබව පෙළයි. දේව මෙහෙය තවම අවසන් නැත. වසර තිස් හයක් තරම් වූ ඇගේ ජීවිතය ද තවම අවසන් නැත. ඇය සුළඟේ ලෙළෙළෙඉටිපහනක් (candle with the wind) මෙනැයි Elton John ගායනා කළද දශක තුනකට ආසන්න වීත් ඇය පිළිබඳ මතකය නොනිමි දැල් වෙයි.
ඩයනා කුමරිය ගැන කියන්නට ඇති බොහෝ දේ සාමාන්‍යයෙන් වැටෙන්නේ සුලබ තොරතුරු ගණයට නමුත් අපූර්ව මෙන්ම ඇතැම් අසාමාන්‍ය මානව හිතවාදී බව කැටි වූ ඇගේ කෙටි දිවිය නිතැතින්ම ආකර්ෂණීය එකකි
1961 ජූලි පළමු වෙනිදා උපත ලබන ඩයනාගේ මුල් ළමා කාලය ගෙවෙන්නේ Sandringham හි Park house හි දීය. දෙවනි එලිසබෙත් රැජිනගේ මාළිගයක් ද ඒ අසල විය. ඇය, රැජින අමතා ඇත්තේ aunt Lilibet යන නමිනි. එවකට චාර්ල්ස් කුමරු වයසින් වැඩිමහලු බැවින් ඇගේ කුඩා කල සෙල්ලම් මිතුරන් ලෙස ඇන්ඩ්‍රෲ හා එඩ්වර්ඩ් කුමරුන්ද වූ බව කියැවේ. ඇය වඩාත් ප්‍රිය කළේ සෞන්දර්යාත්මක දේ කෙරෙහිය.
ඇය මව හා පියා ඇසුරේ ගෙවූ කෙටි සොඳුරු කාලය නිමා වන්නේ ඉතා දුක්බර අයුරෙනි. ඒ ඇගේ මව, පියා අතහැර යාමත් ඊට ප්‍රථම ඔවුන් දෙදෙනා අතර ඇති වූ විවිධ අමිහිරි ගැටුම් ද හේතුවෙන් ඩයනා සිය බාල කාලය බිඳුණු; දුක් මුසු ; අඳුරු සමයක් බව නොයෙක් වර කියා ඇත.
ඇය සත් හැවිරිදි වියේදී සිදුවන මාපිය වෙන් වීම ඇයට ඇති කරන්නේ ඍණාත්මක බලපෑමකි.
ඇගේ භාරකාරීත්වය හිමි වන්නේ පියාට වන අතර පසුව ඔහු නැවත විවාහ වන බිරිඳ කෙරෙහි ඩයනා පසු වූයේ දැඩි අමනාපයකිනි. ඩයනා වතාවක් ඇයව පියගැට පෙළෙන් තල්ලු කර දමන්නීය.
අධ්‍යාපනික වශයෙන්ද ඇය සාර්ථක වන්නේ නැත. සාමාන්‍ය පෙළ විභාගය දෙවතාවක්ම ඇය අසමත් වෙයි. අවුරුදු දහසයේදී පමණ පාසලෙන් ඉවත් වන ඇය වෘත්තීය බැලේ නර්තන ශිල්පිනියක් බවට පත්වීමට සිහින මවන්නීය. නමුත් එය ගිලිහෙන්නේ ඇය උස වැඩි බැවිනි. ඇය දක්ෂ කිමිදුම් ශිල්පිනියකි. ‘Frances special’ලෙස පාසල තුළ හැඳින්වූ, ඇයටම ආවේණික කිමිදුම් ආරකින් ඇය ජනප්‍රිය වන්නීය.
ඇගේ පියා අර්ල් වරයකු ලෙස ලබන ගෞරව නාමය නිසා, ඩයනා ආර්යාව, ‘lady Di’ලෙස හුරුබුහුටිව නම් කෙරුණු අතර ඇගේ ලජ්ජාශීලී බව හේතුවෙන් ‘shy Di’ ලෙස ද හැඳින්විණි.
පසුව සිය වෘත්තිය ලෙස, ළදරු පාසලක වැඩ කිරීම ද, දරුවන් බලා ගැනීමද ඇය තෝරා ගන්නී ඇගේම පවුලක් පිළිබඳ තිබූ ආදරණීය චිත්‍රය වඩාත් පැහැබර කරන හැඟීමෙනි. ඇය සාපේක්ෂව ලබාල වයසකදී සිය විවාහයට එළඹෙන්නේද ඒ පැතුම හද තුළ රඳවා ගෙනය. ඇගේ දයාබර මාතෘත්වය පසක් කර දෙන එක් සිදුවීමකි මේ.
1991 වසරේ විලියම් කුමරු මුහුණ දුන් ක්‍රීඩා අනතුරක් සම්බන්ධයෙන් ඈ පසුවූයේ ඉමහත් කණස්සල්ලෙනි. ගොල්ෆ් පිත්තක් හිසට වැදීමෙන් සිදුවූ අනතුර බරපතළ වූ අතර ඔහු ශල්‍ය කර්මයකට භාජනය වෙද්දී වෛද්‍යවරු කියා සිටියේ මව හෝ පියා දෙදෙනා ගෙන් කෙනෙකු රැඳී සිටිය යුතු බවයි. චාල්ස් සිය රාජකාරි කටයුතුවලට නික්මුණත් ඩයනා කුමරිය දරුවා රැඳෙන රෝහලින් බිඳක් හෝ පිටවී යෑම ප්‍රතික්ෂේප කළාය.
‘The Sun’ පුවත්පත පසු දින සිය හෙඩිමට යෙදුවේ ‘ඔබ මොන වගේ තාත්තා කෙනෙක් ද?’ යන්නයි. එය චාල්ස් අසීරුතාවට ලක් කළ අවස්ථාවකි.
දරු ප්‍රසූතියේ සිටම ඇය දරුවන් ව සාමාන්‍යකරණයට යත්න දැරුවාය. විලියම් කුමරු රජ මැදුරේ නොව රෝහලක ඉපදෙන ප්‍රථම රාජකීයයා වන්නේ එලෙසිනි. ඇගේ මාතෘ භූමිකාව රජ පවුලේ සම්ප්‍රදායන් වෙනස් කළ ‘ රාජකීය ‘එකකි. ඇය ඔවුන් සතුටින් තබන්නට උත්සුක වූවාය. නිතරම සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයන් සමඟ රැඳෙන්නට සැලසුම් කළාය.
‘කුමරිය මට පුළුවන් ඒ අවන්හල්වල වගේම කෑම හදන්න’
ඔවුන්ගේ සූපවේදියා පවසද්දී ‘නැහැ එයාලා අනිත් ළමයි වගේ එහෙම තැන්වල කෑම කන්න පුරුදු වුණාවේ. කෑම ගන්න පෝලිමේ හිටියාවේ.’ පවසමින් ඇය පුතුන් ඔවුන් කැමති අවන්හල් කරා ගෙන ගියාය. එමෙන්ම ඇය දරුවන්ගේ පාසල් කටයුතුවලට; ගුරු දෙගුරු හමුවීම් වලට යන ‘සොඳුරු අම්මා’ වූවාය. ලෝ වඩාත්ම ආකර්ෂණීය කාන්තාව හමුවේ අනෙකුත් මව්වරුන් ද කැපී පෙනෙන්නට උත්සහ කළ අයුරුද වතාවක් ප්‍රධාන පුවත්පතක සඳහන්ව තිබුණි.
ඇගේ යෙහෙළියක් වරෙක ප්‍රකාශ කලේ ඩයනාගේ ජීවිතයේ අඳුර තුළ ඇය තුවාල ලැබූ, සිර වූ සතෙක් මෙන් ූ නමුත් වූ ඇගේ දීප්තිමත් මනෝභාවයන් තුළ ඈ ප්‍රමුදිතව උන් බවයි. වතාවක් එක්තරා සාදයකදී ඇය කැමිලා තනිවම හමුව විමසන්නේ ඇය හා සිය ස්වාමිපුරුෂයා ගැනයි. කැමිලා ඇයට මෙසේ කියන්නීය.
‘ඔබට මුළු ලෝකේම උනත් පිරිමි ආදරය කරනවා. සුරතල් දරුවන් දෙදෙනෙක් ඉන්නවා.වෙන මොනවද ඕන? ‘
‘මගේ සැමියා’
ඩයනා පවසන්නීය. නමුත් ඇයට නොලැබෙන එම ආදරය හා රැකවරණය, ඇයට ලබා දෙන්නේ දැඩි චිත්ත පීඩාවන් පමණි. යම් රෝගී තත්ත්වයන් මෙන්ම දිවි නසා ගැනීමට තැත් කිරීම වැනි දේ අතර වුවද එම හමුවෙන් පසු ඩයනා වෙනස් වන්නීය. ඇය වඩාත් සන්සුන් ලෙස දරාගැනීම් වලට හුරු වන්නට උගත්තීය.
හදවත්වලින් ඈත් ව උන් දෙදෙනා නිල වශයෙන් වෙන් වූ පසු (seperation) සිදුකෙරූ ඉන්දියානු සංචාරයේදී ප්‍රේමයේ අපූර්වතම සිහිවටනය වූ ටජ්මහල් නැරඹීමට යන්නේ ඩයනා පමණි. ඇය ටජ් මහල ඉදිරියේදී ගත් සේයාරුව පළ කෙරෙන ‘Daily Express’ පුවත්පත, චාල්ස් සිය බිරියගෙන් ඈත්වී සිටිමේ ක්‍රියා කලාපය විවේචනය කළේ ‘හුදෙකලාවේ ආශ්‍රමය’ ලෙස එය නම් කරමිනි.
පසුබිමේ ආදරයේ සංකේතය දිස්වෙද්දී ඩයනා තනිවම ඉන්නේ සඟවා ගත් දුකකින් බව දනවන්නට වෙනත් කිසිම වචනයක් අවශ්‍ය නොවිණි.
ඩයනාගේ පියා අර්ල් ස්පෙන්සර් සාමිවරයා මියැදුණු පුවත ඩයනාට සැලකිරීම ඉතා අසීරු අවස්ථාවක් වූ බව එවකට ඇගේ කාර්යමණ්ඩල සාමාජිකයන් පවසා ඇත. ඒ වනවිට චාල්ස් හා ඩයනා අතර සබඳතාවක් නැති නිසා ඇය, චාල්ස් සිය පියාගේ අවමංගල්‍ය උත්සවයට සහභාගි වීම ගැන එතරම් කැමැත්තක් නොදැක්වූ බව ද සඳහන්වේ. ඩයනා එම දුක්බර පුවත දරා ගත්තේ අසීරුවෙනි.කැමරාවට පෙන්විය යුතු ජීවිතයට වඩා ලේ බැම්ම ඉසියුම් බව ඇයට වැටහෙන්නට ඇත. පියාගේ අළු බඳුන ඔවුන් ගේ මුතුන් මිත්තන් පවා සැතැපෙන ‘අල්තොෆ්’ හි තැන්පත් කරන්නට යන්නේ ද ඩයනාය. ඉන් වසර පහකට පසු ඩයනා නැවත එතැනට එන්නේ අජීවීව, දහස් ගණනක ගේ සෝසුසුම් මධ්‍යයේය.
ඇය සිය නැන්දනිය එලිසබත් රැජිණ කළ ඉල්ලීම් කිසි විටෙක නොසැලකුවේ නැත. එයට හේතුව දැඩි විනයකින් හෙබි රැජිණ පෙරළා ඇයට උපකාර කළ බැවිනි.
වෙන්ව සිටි ඔවුන් දෙදෙනා ගෙන් වරක් රැජිණ ඉල්ලා සිටියේ දෙවන ලෝක යුද විරුවන්ගේ පනස්වන අනුස්මරණ උළෙලට සහභාගී වන ලෙසටයි. ඔවුන් පෙනී සිටියේ කිසිදු මතභේදයක් හා ඉදිරියට විය හැකිව තිබූ දික්කසාදයේ අඳුරු සෙවණැලි වලින් මිදුණු ප්‍රීතිමත් යුවළක් පරිද්දෙනි.
George Stansford නම් යුද විරුවා ‘ඔබ දෙදෙනා හරිම ප්‍රියජනකයි. දෙදෙනා එක්ව මෙසේ දැකීම විශාල සතුටක්.’යැයි පැවසූ විට චාර්ල්ස් කීවේ ‘සියල්ල සිදු වන්නේ කැඩපත් වලිනි.’යනුවෙනි. දෙදෙනාගේ සබඳතාවයේ කඩතොළු හා අනාදරය වසාගෙන මායාමය අයුරින් මහජන දැක්ම සිදු කිරීම ඔහු අර්ථ දැක්වූයේ එලෙසිනි.
වතාවක් සබඳතා පිළිබඳ එක්තරා විශේෂඥවරයෙක් කියා සිටියේ චාල්ස් හා ඩයනා අතර තිබූ නොගැලපීමට මූලික හේතුවක් වන්නේ චාල්ස්ගේ පරිණත බව හා ඩයනාගේ බොළඳ බව අතර තිබූ ප්‍රාමාණික වෙනස බවයි. චාල්ස් අධ්‍යාපනිකව මෙන්ම ජීවිතයෙන් උපයා ගත් දැනුම බොහෝය. අනෙක් අතට ඩයනා අවුරුදු දාහතේදී ඇගේ විධිමත් අධ්‍යාපනය අවසන් කරන්නීය. ඇය නිතරම ප්‍රකාශ කළේ ‘මා මෙහෙයවන්නේ හදවතෙනි, මනසින් නොවේ.’ යනුවෙනි.
ඇය නොයෙක් ආකාරයේ පුණ්‍ය කටයුතුවලට සහභාගී වූයේ සිය කැමැත්තෙනි.එනමුදු ඇගේ පෙනී සිටීම, විශ්මයජනක මෙන්ම පියකරු ඡායාරූපවලින් ලොවක් ආකර්ෂණය කිරීමක් පමණක් ම නොවීය.
ඇගේ සිම්බාබ්බේ චාරිකාවේදී ඇයට සැබෑ ‘ඔලිවර් ට්විස්ට්’ලා හමුවිය. Mazeera රතු කුරුස මධ්‍යස්ථානයේදී බෝංචි කැඳ ලබා ගැනීමට දිගු දුර ගෙවා පැමිණි සිව් හැවිදි දරුවෙක් ඇගෙන් එම ආහාර වේල ලබා ගැනීම ඡායාරූපවලට සැපයුවේ පරිපූර්ණ දසුනකි. නමුත් එදින සැඳෑවේ ඇය පසුවී ඇත්තේ කඳුළු පිරි දෙන දෙනෙතිනි. එබඳු රංගනමය පෙනී සිටීම් වලින් පසුව ඇයට යාමට සුවපහසු තැනක් ඇතත් නියඟයෙන් පීඩා විඳි ඒ දරුවන් නැවත සිය කුඩා පැල්පත්වලට යන අයුරු සිතීම පවා ඇය පීඩාවට පත්කළ බව ඇය හා රැඳුණු ඇගේ හිතවතුන් පවසා ඇති අතර එදින හෙලිකොප්ටරයේ පසුපස අසුනක ඇගේ සුපිරි නවාතැන වෙත යාමට සිටියේ සිත් තැවුලෙන් වෙහෙසට පත් අම්මා කෙනෙක් මිස ලොවක් පිනවූ සුරූපි කුමරිය නොවේ.
ඩයනා කුමරිය ගේ මරණය ඇත්තෙන්ම මිනීමැරුමක් නම් එය බීමත් රියදුරකු ගේ සදොස් බව නිසා සිදු වූ, සිදු නොවිය යුතු වැරදීමකි. ඩයනා ආරක්ෂාකාරීව රැකබලා ගැනීමේ පළපුරුදු මඳ බව ඇය හා මියැදෙන ඩොඩීගේ රැකවලුන්ට තිබෙන්නට ඇතැයි නිරීක්ෂකයෝ පවසයි. එමෙන්ම පැපරාසීන් යනු කැමරාවෙන් පහර දෙන්නවුන් මිස උණ්ඩවලින් සටන් කරන්නවුන් නොවන නිසා වඩාත් කාලෝචිත තීරණ ගත යුතුව තිබුණේ ජීවිත ආරක්ෂාව පිළිබඳ මිස ඔවුන්ගෙන් පලායාමේ ක්‍රමවේද සෙවීමට නොවේ. ඒ සියලු දේ අනාරක්ෂාකාරී රිය පැදවීමක ප්‍රකම්පනීය ඛේදවාචකයකි. කිසිවෙක් ආසන පටි පැළඳ නොසිටිය අතර දිවි ගලවාගත් නිලධාරියාට එසේ කළ හැකි වූයේ බැලුනය ක්‍රියාත්මක වූ නිසාවෙනි.
ඇය ලොවට සමීප කරවූ ආකර්ෂණීය රුව තරමටම, ඇගේ නිසල දේහය ලොවට රහසක් විය. ඇය සරසවා තිබුණේ ඇගේ ප්‍රියතම ඇඳුම් නිර්මාණ ශිල්පිනිය Catharin Walker අතින් නිමැවුණු කළු පැහැ සැඳෑ ගවොමකිනි. අනතුර අසා තෙරේසා මව්තුමිය ඇගේ ආරක්ෂාවට එවූ රොසරියද, පුතුන් දෙදෙනාගේ ඇය ප්‍රිය කළ සේයාරුවක්ද තබා තිබූ බව කියැවේ.
‘ඇය හරියට උන්නේ නිදමින් වගේ.’
ඇය එසේ දුටු ඇතැම් රාජකීයයන් තෙපළා තිබුණි.
මාරාන්තික තුවාල පවා ඇගේ අවසන් නින්දේ සොඳුරු බව පැහැර ගෙන තිබුණේනැත.
ඇය අල්තොෆ්හි ඇගේ ජීවිතයේ පෙරයම් නිවස අසල සිය අවසන් සැනසීම ලබා ගත්තීය. ඒ ඇගේ පියා අසල තැනකි. ඇයට ආශා කළ පිරිමි ගණනින් වැඩි නමුදු ඇයට සැබැවින්ම ආදරය කරන්නට ඇත්තේ පියා පමණක්ම වන්නට ද ඇත.
උස් අහසක් යට, අඳුරු ශීත කාලයන්, පලාවන් පැහැ ගිම්හානයන්, නිල් මුහුදු රළ සිසිලසක් මෙන්ම පැපරාසීන්ගේ ලුහුබැඳීම් ඉතින් තවදුරටත් වෙනසක් නැති තැනක ඇය නිදන්නීය.
අනිත්‍යයද, ප්‍රහර්ෂයද එකම තැන නම්….
ඒ ඔබයි ඩයනා කුමරියනි.
