නොබෙල් ත්‍යාගය (Nobel Prize) යනු ලෝකයේ පිරිනමන සම්මාන අතරින් ඉහළම ගෞරවයක් හා කීර්තියක් දිනා ඇති සම්මාන සමූහයයි. විද්‍යාව, සාහිත්‍යය, සාමය සහ මානව වර්ගයාගේ දියුණුව වෙනුවෙන් අමිල මෙහෙවරක් කළ විශිෂ්ටයන් අගය කිරීම මෙම පිරිනැමීමේ මුඛ්‍ය අරමුණ වේ.
නොබෙල් ත්‍යාගයේ ආරම්භය
මෙම ත්‍යාගය පිහිටුවන ලද්දේ ස්වීඩන් ජාතික ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල් (Alfred Nobel) විසිනි.
1896 දී මිය ගිය නොබෙල් යනු සුප්‍රසිද්ධ නව නිපැයුම්කරුවෙකු මෙන්ම ඩයිනමයිට් සොයාගත් පුද්ගලයා ලෙසද ප්‍රකටය. ඔහු සිය අවසන් කැමැත්ත මගින්, තම ධනයෙන් වැඩි කොටසක් වෙන් කරනු ලැබුවේ වාර්ෂිකව පිරිනැමෙන ත්‍යාග අරමුදලක් සඳහා ය. ඔහුගේ අරමුණ වූයේ, “පෙර වසරේදී මානව වර්ගයාට විශාලතම ප්‍රතිලාභය” සැලසූ පුද්ගලයන්ට මෙම ත්‍යාග පිරිනැමීමයි.
පළමු නොබෙල් ත්‍යාගය පිරිනමනු ලැබුවේ 1901 වසරේදී ය.
නොබෙල් ත්‍යාගය පිරිනැමෙන ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර 6
ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල් විසින් මුලින්ම ක්ෂේත්‍ර පහක් නම් කළ අතර, පසුව තවත් ත්‍යාගයක් එකතු විය.
- භෞතික විද්‍යාව (Physics): නව සොයාගැනීම් සහ නව නිපැයුම් සඳහා.
- රසායන විද්‍යාව (Chemistry): නව සොයාගැනීම් සහ වැඩිදියුණු කිරීම් සඳහා.
- වෛද්‍ය විද්‍යාව හෝ කායික විද්‍යාව (Physiology or Medicine): ජීව විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් සහ වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක දියුණුව වෙනුවෙන්.
- සාහිත්‍යය (Literature): විශිෂ්ටතම ‘පරමාදර්ශී ප්‍රවණතාවක්’ සහිත සාහිත්‍ය කෘතියක් නිර්මාණය කිරීම වෙනුවෙන්.
- සාමය (Peace): ජාතීන් අතර සහයෝගිතාව, ආයුධ අඩු කිරීම සහ සාමය ප්‍රවර්ධනය කිරීම වෙනුවෙන් කළ විශිෂ්ටතම කාර්යය සඳහා.
- සුවිශේෂත්වය: මෙම ත්‍යාගය පිරිනමන්නේ ස්වීඩනයේ නොව, නෝර්වේහි ඔස්ලෝහිදී ය.
- ආර්ථික විද්‍යාව (Economic Sciences): මෙය 1968 දී ස්වීඩනයේ මහ බැංකුව විසින් ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල් සිහිකිරීම පිණිස පිහිටුවා ඇත.
නොබෙල් සම්මානලාභියෙකුට ලැබෙන දේ
නොබෙල් ත්‍යාගලාභියෙකුට (“Nobel Laureate”) හිමිවන්නේ මුදල් ත්‍යාගයකට වඩා වැඩි යමක් වන අතර, එය ගෝලීය පිළිගැනීමක් ගෙන එයි.
- රන් පදක්කම: ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල්ගේ රුව සහිත 24-කැරට් රත්‍රන් ආලේපිත පදක්කමක්.
- ඩිප්ලෝමාව: අදාළ සම්මාන ආයතනය විසින් නිර්මාණය කරන ලද අනන්‍ය කලාත්මක ඩිප්ලෝමාවක්.
- මුදල් ත්‍යාගය: මෙය විශාල මුදල් ප්‍රමාණයකි (ස්වීඩන් ක්‍රෝනා මිලියන ගණනක්), එය සම සම්මානලාභීන් අතර බෙදී යයි.
සියලුම නොබෙල් ත්‍යාග වාර්ෂිකව දෙසැම්බර් 10 (ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල්ගේ අභාවප්‍රාප්ත දිනය) දින උත්සවශ්‍රීයෙන් පිරිනැමීම සිදු වේ.
නොබෙල් සම්මානය මානව වර්ගයාගේ යහපත උදෙසා බුද්ධිය, නිර්මාණශීලීත්වය සහ කැපවීම යොදවන පුද්ගලයන්ට පිරිනැමෙන ඉහළම උපහාරය ලෙස සලකනු ලැබේ.
