2025 ජුලි 06-07 දෙදින රැස්වන බ්‍රික්ස් 17 වෙනි රාජ්‍ය නායක සමුළුව මගින්, බ්‍රසීලයේ රියෝ ද ජැනෙයිරෝ නගරයේ සිට, බටහිර ආධිපත්‍යයට එරෙහිව ‘නිහඬ කැරැල්ලක්’ ආරම්භ වීමට නියමිතය. ට්‍රම්ප්ගේ වෙළඳ යුද්ධය මධ්‍යයේ හා ට්‍රම්ප් විසින් ජනනය කරන ලද ජාත්‍යන්තර අවිනිශ්චිතතාවය මධ්‍යයේ බ්‍රසීල ජනාධිපති ලූලා ද සිල්වා සමුළුවේ සභාපතිත්වය දරයි.
බ්‍රසීලය, රුසියාව, ඉන්දියාව සහ චීනය එක්ව 2009 දී බ්‍රික් සංවිධානය ලෙස කෙටි යෙදුමෙන් ආරම්භ කරන ලද මෙම එකතුවට 2010 දී දකුණු අප්‍රිකාව එක් වූ අතර එය බ්‍රික්ස්(BRICS) බවට පත්විය. ගෝලීය දකුණේ ප්‍රමුඛ සංවිධානය ප්‍රථමවරට 2023 දී දකුණු අප්‍රිකාවේ ජොහැන්නස්බර්ග් හි පැවති සමුළුවේදී පුළුල් වූ අතර, නව සාමාජිකයින් එක්විය. 2024 වසරේ රුසියාවේ කසාන්හි පැවති සමුළුවට තවත් රටවල් දුසිමකට “හවුල්කාර රාජ්‍යයන්” ලෙස එක්වන ලෙස ආරාධනා කළේය. දැන් එය පුළුල් වී ඇති බැවින්, කණ්ඩායම BRICS+ ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ.
BRICS ශක්තිය
BRICS සංවිධානයේ ව්‍යාප්තිය එම කණ්ඩායම තවත් භූ දේශපාලනික හා ආර්ථික බලවතෙකු බවට පත් කර තිබේ. වියට්නාමයද එකතු කිරීමෙන් පසු බ්‍රික්ස් රටවල් 20 ක් දක්වා, සාමාජිකයින් 10 ක් සහ හවුල්කරුවන් 10 ක් ලෙසින් ව්‍යාප්ත වී ඇත. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල් (IMF) සංඛ්‍යා ලේඛනවලට අනුව, BRICS+ ගෝලීය ජනගහනයෙන් 56% ක් වේ. 2025 දී බිලියන 8.01 ක් වූ ගෝලීය ජනගහනයෙන් බිලියන 4.45 ක ඒකාබද්ධ ජනගහනයක් BRICS රටවල් විස්සෙහි සිටී. ඒකාබද්ධ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය, මිලදී ගැනීමේ ශක්ති සමානාත්මතාවයෙන් (PPP) මනිනු ලබන විටද ඉදිරියෙන් සිටින බව IMF පවසයි. ඔවුන් පොහොසත් G7 තුළ නොසිටින අතර, G7 හි ලෝක ජනගහණය 10% ට සාපේක්ෂව හතර ගුණයකි.
ධනවත් රටවල් ලෝක ආර්ථිකය මෙහෙයවයි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, බ්‍රිතාන්‍ය, ජර්මනිය, ප්‍රංශය, ඉතාලිය, ජපානය සහ කැනඩාව ඇතුළත් G7 සංවිධානය, සියලුම ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර ආයතන ඍජුවම කළමනාකරණය කරයි. එසේ නැත්නම්, ඒවා ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය කෙරෙහි බලපෑම් කරයි. මෙම ක්‍රියාවලියේදී, ඔවුන් ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම සහ ආයෝජන සඳහා නියමයන් තීරණය කරයි. ඇමරිකාව ප්‍රමුඛ රටවලට අකීකරු වන ඕනෑම රටක් සම්බාධක, ආර්ථිකව හුදකලා කිරීම සහ මිලිටරි තර්ජනවලට මුහුණ දිය යුතුය. නමුත් පසුගිය කාලය තුළ මෙම ආධිපත්‍ය ජාලයෙන් පිටත, රාමුවක් ගොඩනැගීම සඳහා වේගවත් පියවරයන් දැකගන්න ලැබේ. මේවා පහසු නැත. නව ලෝක ආර්ථිකයක් සඳහා එම පිබිදීම සොයා බැලිය යුතුය.
ආර්ථික සම්බාධක හා ඊනියා ‘ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව‘
පසුගිය වසරවල බ්‍රික්ස් සහයෝගීතාවයේ සුළු ප්‍රගතියක් දක්නට ලැබුණි. රටවල් 140 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇතුළත් වූ යටිතල පහසුකම්, ප්‍රවාහනය, වෙළඳාම සහ ආයෝජන ව්‍යාපෘතියක් වන තීරයක් සහ මාවතක් මුලපිරීම (BRI) හරහා ඔවුන් ඉදිරියට ගියහ. බ්‍රික්ස්හි ආර්ථික බලවතා චීනයයි. බ්‍රික්ස් සංවිධානයේ කලින් සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් නොමැති වීමට හේතූන් තිබිණ. ඉන්දියාවේ අගමැති මෝදි සහ හිටපු බ්‍රසීලයේ ජනාධිපති බොල්සොනාරෝ තේරී පත්වීම හා එම රටවල් තුළ චීනය පිළිබඳ විරෝධය ඇවිස්සීමද හේතු විය. බටහිර යුරෝපයේ රටවල් සමඟ වෙළඳ හා ආයෝජන සබඳතා පුළුල් කිරීමට උත්සාහ කිරීමෙන් වඩාත් ක්ෂණික ප්‍රතිලාභ දුටු රුසියාවේ පෙර ස්ථාවරයද තවත් එකකි. එහෙත්, රුසියාව යුක්රේනය ආක්‍රමණය කිරීම සහ බටහිර බලවතුන් රුසියාවට එරෙහිව බහුවිධ සම්බාධක පැනවීමෙන් පසුව, බ්‍රික්ස් ව්‍යාපෘතියට නැවත ජීවය ලැබිණ. රුසියාවට එරෙහිව එක්සත් වූ ‘ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවක්’ පිළිබඳ බටහිර සංකල්පය යථාර්ථය නොවන බව, පසුගිය කාලයේදී පෙන්නුම් කරන ලදී. රුසියානු විදේශ කටයුතු සඳහා අරාබි ලීග සගයන්ගෙන්, පසුව අප්‍රිකානු සංගමයේ නියෝජිතයන්ගෙන් සහ දකුණු හා මධ්‍යම ඇමරිකානු රටවලින්ද උණුසුම් පිළිගැනීමක් ලැබුණි.
තවත් රටවල් දැන් බ්‍රික්ස් සංවිධානයට සම්බන්ධවීමට පෙළ ගැසී සිටිති. ඊජිප්තුව, ඉරානය, සවුදි අරාබිය, සහ තුර්කිය ඊට ඇතුළත්වේ. මෙම අපේක්ෂක රටවල් අවධාරණය කරන්නේ බ්‍රික්ස් කණ්ඩායම්කරණය දෘෂ්ටිමය–දේශපාලනික කණ්ඩායමක් නොව ප්‍රායෝගික සන්ධානයක් බවයි. බටහිර බලවතුන් සමඟ ඇති සියලු සබඳතා අවසන් කිරීමට ඔවුන් කිසිසේත් තීරණයකර නොමැත. නමුත් බටහිර රටවල් විසින් පනවන ලද සම්බාධක හරහා සිදුකරන පාලනය සැලකිල්ලට ගෙන, රුසියාව සහ චීනය සම්බන්ධයෙන්, දමා ඇති සීමාවන් වඩාත් පැහැදිලිවම ඔවුන් දැක ඇත. තවද, බ්‍රික්ස් රටවල් බටහිර බලපෑම් ක්ෂේත්‍රයෙන් පිටත අනෙකුත් දේශපාලන-ආර්ථික කණ්ඩායම් සමඟ වැඩි වැඩියෙන් මිත්‍ර වී ඇති බවද පැහැදිලිව පෙනේ.
මූලික නිෂ්පාදන, ආහාර සහ බලශක්තිය පිළිබඳව සඳහන් කිරීමේදී, පුළුල් වන බ්‍රික්ස් කණ්ඩායමේ නිෂ්පාදන ඉස්මතුවී පෙනේ. තාක්ෂණය, වර්ධනය වන ප්‍රවාහන, දේශපාලන සහ වෙළඳ සම්බන්ධතා ඉන් ප්‍රමුඛය. එසේම බටහිර නොවන රටවල සමහර ප්‍රධාන කණ්ඩායම් අතර ස්ථාපිත වෙමින් පවතින මූල්‍ය සබඳතාද මෙහිදී විශේෂත්වයක් දරයි. මෙම රටවල් සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන්නේ නම්, කණ්ඩායමක් ලෙස ඔවුන්ට අවශ්‍ය ඕනෑම දෙයක් අඩු වැඩි වශයෙන් නිෂ්පාදනය කළ හැකිය. බටහිර බලවතුන්ගේ ක්‍රියාත්මක වීම හෝ අවසර ලැබීම මත ඔවුන් විශ්වාසය තබන්නේ නැතිව, සම්බාධක හරහා හෝ අද ලෝක ක්‍රමයේ පවතින ආයතන හරහා සුපුරුදු හිරිහැර කිරීමේ ක්ෂේත්‍රයන්ගෙන් පිටත ව්‍යාපාර
කිරීමට පුළුවන්කම ඔවුන්ට ඇත.
ආර්ථික සංවර්ධනයට මඟක්
බ්‍රික්ස් සංවිධානයට සමගාමීව, 2013 දී ආරම්භ කරන ලද චීනයේ තීරයක් සහ මාර්ග මුලපිරීම (BRI) ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ සෙවීම වැදගත්ය. එය වරාය, ගුවන් තොටුපළ, මුහුදු මාර්ග, මහාමාර්ග, දුම්රිය මාර්ග, පාලම්, විදුලි බලාගාර සහ අධි වෝල්ටීයතා විදුලි ජාල ඇතුළු අනෙකුත් යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීම අරමුණු කරඇත. 2025 වනවිට රටවල් 150 ක් ඊට ආකර්ෂණය කරගෙන ඇත. යුරේසියානු කලාපයේ භූමි ප්‍රමාණයට සීමා නොවී, දකුණු ආසියාව, මැද පෙරදිග, අප්‍රිකාව සහ ලතින් ඇමරිකාවේද BRI ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මකවේ.
2022 ජුනි මාසයේදී චීනයේ BRI ගිවිසුම් වලට එරෙහිව සටන් කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය අනෙකුත් G7 සාමාජිකයින් සමඟ ‘ගෝලීය යටිතල පහසුකම් සහ ආයෝජන සඳහා හවුල්කාරිත්වයක්’ ආරම්භ කළේය. ඩොලර් බිලියන 600 ක යැයි කියනු ලබන සැලැස්ම වචන සහ පොරොන්දුවලින් පිරී තිබුණි. එයින් අරමුදල් ලබා ගැනීම සඳහා රටවලට මූලික කොන්දේසිය වූයේ බටහිර ‘නීති මත පදනම් වූ ජාත්‍යන්තර නියෝගයට’ (Rule based international order) සමග එකඟ වීමයි. සැබෑවටම BRI යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති, එවැනි වාචික බලපෑම්වලට වඩා සංවර්ධන හැකියාවන් තක්සේරු කරන රජයන් සමඟ කටයුතු කරන ආකාරයක් පෙනේ.
බටහිර මාධ්‍යවල BRI ආයෝජන පිළිබඳ ප්‍රවෘත්ති ආවරණය සිදුවන්නේ, වියදම් අධික, දූෂිත දේශපාලනඥයින්ගේ වාර්තා වන, ඔවුන් ලබන අල්ලස් සහ ආර්ථිකයට ‘තිරසාර නොවන ණය’ වලින් බර පටවන ආකාරය කෙරෙහි ය. එහෙත්, යෝජනාක්‍රම සෑමවිටම දේශීය ආර්ථික සංවර්ධනය ඉහළ නැංවීමට හේතුවේ. එම මාධ්‍ය ආවරණය බටහිර විකල්පවලට එරෙහිව චීන ආයෝජන මැන බැලීමට කිසිදු උත්සාහයක් නොගනී. තවද, එවැනි වාර්තා සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ප්‍රතිපත්තිවලට බලපෑම් කිරීමට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල, ලෝක බැංකුව හරහා කොන්දේසි දමති. ඍජුවම හිරිහැර කිරීම සහ අල්ලස් හරහා දේශපාලන හා මූල්‍ය පීඩනය මුදාහරින බටහිර ක්‍රම ඔවුන් නොදකී.
දූෂණ, ණය ආදිය පිළිබඳ බටහිර පැමිණිලි හෝ ගැටලු බොහෝ විට පාලක රජයේ ප්‍රභූන් තුළ පැතිරුණු දූෂණ හා සම්බන්ධ වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ හම්බන්තොට ජාත්‍යන්තර වරාය සහ ගුවන් තොටුපොළ ව්‍යාපෘති මෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ ණය ගැටලු චීනය ණය උගුලක් ලෙසින් චෝදනා කිරීම තුළින් එය පැහැදිලි විය. ශ්‍රී ලංකාවේ හිඟ ණයවලින් 80% කට වඩා බටහිර බැංකු සමග වන අතර, සාමාන්‍යයෙන් චීනයේ ණයවලට වඩා බොහෝ ඉහළ පොලී අනුපාත යටතේ ඒවා පවතී. චීනය බටහිර බැංකු සහ සමාගම්වලින් ලබා ගත හැකි දේට විකල්පයක් නිර්මාණයකර ඇති අතර, මෙය සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට වඩා හොඳ ගනුදෙනුවක් ලබා ගැනීම සඳහා වැඩි කේවල් කිරීමේ බලයක් ලබා දෙයි.
එකිනෙකාට මායිම් වන හෝ සමීපව ඇති රටවලට සාමාන්‍යයෙන් මාර්ග, දුම්රිය හෝ මුහුදු මෙන්ම ගුවන් මගින්ද සම්බන්ධතා ඇත. මේවා පැවතීම සුවිශේෂී දෙයක් නොවන අතර කිසිදු විධිමත් සන්ධානයක් හෝ සැලකිය යුතු ආර්ථික සබඳතාවක් ඉන් පෙන්නුම් නොකරයි. එහෙත් බොහෝ බ්‍රික්ස් සාමාජිකයින් අතර සිත්ගන්නාසුළු හා වර්ධනය වන සම්බන්ධතා ඇත. මේවා පසුගිය දශකය තුළ නිශ්චිත ව්‍යාපෘතිවල කොටසක් විය. එය පසුගිය සියවස සහ ඊට වැඩි කාලයක් තිස්සේ අහඹු ලෙස වර්ධනය වූ වැනි ආර්ථික සම්බන්ධතා නොවේ. මෙම ව්‍යාපෘති විධිමත් බ්‍රික්ස් රටවලින් පිටත බොහෝ රටවල් ද ආවරණය කරයි. ඒවා ‘බටහිර නොවන’ ආර්ථික ආයතනයක් ගොඩනගා ගත හැකි පදනමක් නිමකර ඇත.
මෙම ඇමරිකානු-බටහිර ආධිපත්‍ය ජාලය වටා යාහැකි මාර්ග තිබේ. මේ පිළිබඳව සැලකිලිමත් වන රටවලට ඔවුන් භාවිතා කරන ස්ථාපිත බටහිර ආයතනවලින් පිටතට ගොස් වෙනත් දෙයක් ගොඩනැගීමට හෝ වෙනත් ආකාරවලින් වැඩ කිරීම සඳහා උත්සාහ කිරීමට දේශපාලන කැමැත්තක් තිබේද යන්නත් ප්‍රශ්නයකි. නමුත් පසුගිය කාලය දෙස බැලීමේදී බොහෝ රටවල එම දේශපාලන කැමැත්ත වර්ධනය වෙමින් පවතී.
ශ්‍රී ලංකාවට ඇති වැදගත්කම
ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සම්බන්ධයෙන් ගත්කළ, ජනාධිපතිවරයා, අගමැති හෝ විදේශ අමාත්‍යවරයා කසාන්හි පැවති අවසන් සමුළුවට සහභාගී නොවූවත්, රජය බ්‍රික්ස්හි සාමාජිකත්වය සඳහා විධිමත් ලෙස ඉල්ලුම් කර ඇතැයි පවසයි. නමුත්, පසුගිය දිනවල ශ්‍රී ලංකාවේ රුසියානු තානාපතිවරයා ප්‍රකාශ කළේ, කසාන් සමුළුවට ජනාධිපති පූටින්ගේ ආරාධනය ජනාධිපති අනුර කුමාර වෙත තමන් බාර දුන් නමුත් ඉන් පලක් නොවූ බවයි. රටේ රාජ්‍ය නායකයා ඊට සහභාගි වූයේ නම්, බ්‍රික්ස් සාමාජිකත්වය පිළිබඳ හොඳ ප්‍රතිඵලයක් ලැබීමට ඉඩක් තිබූ බව පැවසේ. ඉන්දීය අගමැතිවරයාගේ ලංකා සංචාරයේදීද අගමැති මෝදි ශ්‍රී ලංකාවේ බ්‍රික්ස් සාමාජිකත්වය ලබගැනීමට උදව් වන බව පවසා ඇත. ශ්‍රී ලංකාව වැනි දරුණු ආර්ථික ගැටලුවලින් තවමත් පීඩා විඳින රටකට, කිසිලෙසකින් හෝ බ්‍රික්ස් විභවයන් මගහැරිය නොහැකි බව සහ එසේ කළ යුතු නොවන බව පැහැදිලිය.
රටවල අභ්‍යන්තරයට ඇඟිලි ගැසීම් නැත
වර්ධනය වන චීන-ඉන්දියානු සහයෝගීතාවය සහ බ්‍රික්ස්හි ඔවුන්ගේ උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වය එක්සත් ජනපද ගෝලීය බලපෑමට සහ පැරණි ලෝක අනුපිළිවෙලට තර්ජනය කරන ආකාරය පෙනී යයි. ලෝකයේ විශාලතම ජාතීන් දෙකක් වන චීනයට සහ ඉන්දියාවට ආර්ථික වර්ධනය, නිෂ්පාදන බලය සහ තාක්ෂණික ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ පොදු අවශ්‍යතා ඇත. නමුත් ඔවුන් ආතතියෙන් සහයෝගීතාවයට ගමන් කරමින් සිටී. බ්‍රික්ස් පුළුල් වන විට සබඳතා සමතුලිත කරමින් උපායමාර්ගික රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මැදිහත්වීමෙන්, සංස්කෘතික බැඳීමෙන් සහ ඓතිහාසික බැඳීම්වලින්, බහුධ්‍රැව ලෝකයක් සඳහා අඩිතාලම දමන ආකාරය දැකගන්නට ලැබෙනු ඇත. දේශසීමා විසඳුමේ සිට සම්බාධක සහ වෙළඳ සීමාවන්ට එරෙහි ඒකාබද්ධ උපාය මාර්ග දක්වා, මෙම නව ගෝලීය බලමාරුවේ සංකේතය වූ බ්‍රික්ස් සන්ධානය දැන් ඩොලර් ආධිපත්‍යයටද තර්ජනය කරයි.
මහා සමුළුවට පෙර බ්‍රසීලයේදීම ප්‍රතිඵල
රාජ්‍ය නායක සමුළුවට පෙරම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මට්ටමේ රැස්වීම් පසුගිය දිනවල පැවතුණි. එය නැගී එන ආර්ථිකයන් අතර ජාත්‍යන්තර සබඳතා සහ ආර්ථික සහයෝගීතාව නැවත සකස් කරයි. එහි බ්‍රික්ස්හි භූමිකාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුය. එක් එක් බ්‍රික්ස් රටවල් තුළ අභ්‍යන්තර ආර්ථික අභියෝග, දේශීය ප්‍රතිපත්ති ගැටුම්, අභ්‍යන්තර දූෂණය මෙන්ම විදේශ ප්‍රතිපත්ති උපාය මාර්ගවල සියුම් වෙනස්කම් හෝ ඇමරිකානු බලපෑමෙන් ඔබ්බට බටහිර සන්ධානවල භූමිකාව ද ඔවුන් සාකච්ඡා නොකරයි. අනෙක් අතට, ඇමරිකාව ඉන්දියාව ආකර්ෂණය කර ගැනීමටත්, ඔවුන්ගේ චීනය සමඟ ඇති වෙනස්කම් යොදාගැනීමට උත්සාහ කරයි. බීජිනය හුදකලා කිරීමට සහ බ්‍රික්ස් බෙදීමට උත්සාහ කිරීම සඳහා ඇමරිකාව විසින් ආතතීන් උග්‍ර කර ඇත. බටහිර මාධ්‍ය ද බ්‍රික්ස් සංවිධානය තුළ ගැටුම් වර්ධනය කිරීමට උත්සාහ කරයි. කෙසේ වුවත්, චීන-ඉන්දියානු ගැටලු බ්‍රසීලයේදීද විවෘතව විවාදයට භාජනය වෙමින් පවතී.
බ්‍රික්ස්හි ප්‍රධානතම ආයතනය වන දශකයක් පැරණි නව සංවර්ධන බැංකුව, පරිණත මූල්‍ය ස්වාධීනත්වයක් පෙන්වා ඇත. එහි ක්‍රියාකාරකම් අරඹා ඇති බැවින්, එය ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට හා ලෝක බැංකුවට අභියෝගයක් වනු නිසැකය. චීනයේ මූල්‍ය ශක්තිය එහි කොඳුනාරටිය වන අතර සියලු සාමාජික රටවල ආයෝජනයෙහි බලය වේ. නව සංවර්ධන බැංකුව බ්‍රික්ස් රටවල්හි දේශසීමා බේරුම්කරණ මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්විය හැකිය. එය සෘජුවම බටහිර SWIFT මූල්‍ය හුවමාරු ක්‍රමයට විකල්ප, සම්බාධක මගහැරීමට යාන්ත්‍රණය සක්‍රීය කරනු ඇත. ඔවුන් අති දැවැන්ත -යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති සඳහා ණය ඇපකර ලබා දෙන බව පවසයි. ආයෝජන අවදානම් ඉවත් කරයි. ඩොලර් බිලියන ගණනක් මුදාහැරීමට නියමිතය. ඩොලරයෙන් ඉවත්වීමට ආයතනික අනුමැතිය මූල්‍ය බලධාරීන් විසින් බ්‍රසීලයේදී ලබා ගත්තේය. බ්‍රික්ස් සංවිධානය බ්‍රසීලයේදී මූල්‍යමය බෝම්බයක් හෙළූ බව එයින් පැහැදිලිය.
බටහිර පාලනයෙන් තොර, නව සංවර්ධන අරමුදලක්, නව බල මධ්‍යස්ථානයක් ආරම්භ කෙරිණ. එය බහුධ්‍රැවීය ලෝකයක් දෙසට විශාල පියවරක් බව එහි තේරුම හරියටම දන්නා බ්‍රසීල විශේෂඥයන් පවසයි. ඩොලර් ඒකාධිකාරයට මෙයින් බේරීමට හැකිද? නව බ්‍රික්ස් සංවර්ධන අරමුදලක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීම සාමාජික රටවල් අතර මූල්‍ය සහයෝගීතාව ශක්තිමත් කිරීම සඳහා සැලකිය යුතු පියවරක් පෙන්නුම් කරයි. එය ගෝලීය සංවර්ධනය සහ ආයෝජන සඳහා විකල්ප රාමු ගොඩනැගීම සඳහා අඛණ්ඩ උත්සාහයන් ගනු ඇති.
බටහිර තොරතුරු යුද්ධයේ ඒකාධිකාරයට අභියෝග කිරීම සඳහා ගෝලීය දකුණු කොනේ යාන්ත්‍රණයක් ගොඩනැගීමේ පළමු පියවර වන බ්‍රික්ස් මාධ්‍ය ජාලයක් දියත් කිරීම, බ්‍රසීලයෙන් කලඑළි බැසීමට සැලසුම් සකස් වෙමින් පවතී.
ලොව ආර්ථික එන්ජිම චීනය වී ඇත. ඉන්දියාවේ ඉක්මන් නැගීම දෙස ලෝකය විමසිල්ලෙන් බලාසිටී. ලෝකයේ ආධිපත්‍යය දැරීමට ඇති හැකියාව පිළිබඳව ඇමරිකාව තවදුරටත් භීතියට පත්වන විට, දෙවැනියා වේගවත් වනු ඇතැයි අපට අපේක්ෂා කළ හැකිය. රුසියාව වඩාත් පැහැදිලි දේශපාලන එන්ජිම වී ඇති අතර, එම භූමිකාව දැරීමේ හැකියාව එහි වටිනා ආර්ථික සම්පත් සමඟ ද සම්බන්ධ වේ.
බටහිර බලවතුන් ආධිපත්‍යය දැරීමට සහ සූරාකෑමට ඇති වුවමනාව අත් නොහරිනු ඇත. ඔවුන්ට ආරක්ෂා කිරීමට බොහෝ දේ තිබේ. පෘථිවියේ සෑම කලාපයකම මිලිටරිවාදය සහ අර්බුද වර්ධනය කිරීම දක්වා ඇමරිකාව ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර ආයතන කෙරෙහි ඔවුන්ගේ බලපෑමට ප්‍රමුඛත්වය දෙනු ඇත. ලෝක වෙළඳාම සහ මූල්‍ය කටයුතුවල ඇමරිකානු ඩොලරය සඳහා කේන්ද්‍රීය භූමිකාව සුරක්ෂිත කිරීමට බටහිර යුරෝපීය රටවල් ලෙස විශේෂයෙන් එක්සත් රාජධානිය, ජර්මනිය සහ ප්‍රංශය සංසන්දනය කිරීමේදී සුළුවට පෙනුණද, ඔවුන් ද මෙම ආධිපත්‍ය ජාලයේ වැදගත් කොටසකි. ඔවුන් එහි තම ස්ථානය අහිමි වේ යැයි බිය වන අතර, ඔවුන්ගේ ආර්ථිකයන් දැන් දරුණු ලෙස පීඩා විඳිමින් සිටියද, ඔවුන් උද්යෝගයෙන් කණ්ඩායමට එක්වී ඇත.
ඇමරිකානු ඩොලරයට එරෙහි වූ බ්‍රසීල නායකයා
“ඒකපාර්ශ්විකත්වයට යොමුවීම ජාත්‍යන්තර පිළිවෙලට වල කපයි. අවුල් සහගත බව සහ අනපේක්ෂිත බව මත විශ්වාසය තබන අය, මානව වර්ගයා හදිසියේ කළ යුතු සාමූහික කැපවීම්වලින් ඈත්වෙති. ‘ශක්තිමත්ම අයගේ නීතිය’ මත පදනම් වූ සාකච්ඡා, අස්ථාවරත්වයට සහ යුද්ධයට භයානක කෙටි මගකි. ධ්‍රැවීකරණය සහ භේදකිරීමේ තර්ජනය හමුවේ, බහුපාර්ශ්විකත්වයේ ස්ථාවර ආරක්ෂාව අප අනුගමනය කළ යුතු එකම මාර්ගයයි”, බ්‍රසීලයේ ලූලාට අවශ්‍ය වන්නේ බ්‍රික්ස් තුළින් ඩොලරය පහත හෙළීමටයි. ඔහු බ්‍රික්ස් සංවිධානයට ඇමරිකානු ඩොලරය අතහැර දැමීමට ආරාධනා කරයි. නව වෙළඳ මුදල් ඒකකය අත්‍යවශ්‍ය දෙයක් බව පවසයි. එසේ නොමැතිනම් “අපි 20 වන සියවස ආරම්භ කළ ආකාරයටම 21 වන සියවස අවසන් කරන්නෙමු” “එය මනුෂ්‍යත්වයට හොඳ නැත” යි 2025 දී බ්‍රසීල පළමු බ්‍රික්ස් ෂර්පා රැස්වීමේ දෙවන දිනයේදී, සත්කාරක බ්‍රසීල ජනාධිපති ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා අවධාරණය කළේය.
ජයන්ත වැලිවිට
(දේශපාලන – ආර්ථික විමර්ශකයෙකි. මොස්කව්හි පැට්‍රිස් ලුමුම්බා ජනතා මිත්‍රත්ව සරසවියේ, ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ පශ්චාත් උපාධිධරයෙකි.)
