සෑම වසරකම අගෝස්තු 3 වනදාට ලෝකය පුරා, විශේෂයෙන්ම උතුරු අර්ධගෝලයේ, ජාත්‍යන්තර කොමඩු දිනය (International Watermelon Day) යෙදී ඇත. මෙය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය වැනි කිසිදු ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර ආයතනයක් විසින් නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද දිනයක් නොවුණත්, කොමඩු වල රසය, එහි අද්විතීය සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ සහ ගිම්හාන සමයට ගෙන දෙන ප්‍රබෝධමත් බව අගය කිරීම සඳහා ලොව පුරා ජනප්‍රිය වී ඇති ස්වයංසිද්ධ සැමරුමකි.
කොමඩුවල ඓතිහාසික පසුබිම සහ ව්‍යාප්තිය
කොමඩුවල සම්භවය අප්‍රිකාවට, විශේෂයෙන්ම ඊජිප්තුවේ සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ කලහාරි කාන්තාරයට, අයත් වන බවට විශ්වාස කෙරේ. පුරාවිද්‍යාඥයන් විසින් ඊජිප්තුවේ පාරාවෝවරුන්ගේ සොහොන් ගැබ් තුළින් කොමඩු බීජ සොයාගෙන ඇති අතර, එය වසර 5000 කට වඩා පැරණි ඉතිහාසයක් ඇති පලතුරක් බවට සාක්ෂි සපයයි. එතැන් සිට වෙළඳ මාර්ග ඔස්සේ සහ සංක්‍රමණයන් සමඟින් කොමඩු යුරෝපය, ආසියාව සහ පසුව ඇමරිකාව දක්වා ව්‍යාප්ත විය. අද වන විට චීනය, ඉරානය, තුර්කිය සහ බ්‍රසීලය වැනි රටවල් ප්‍රධාන කොමඩු නිෂ්පාදකයන් අතර සිටී. ශ්‍රී ලංකාවේද උණුසුම් හා වියළි කලාපවල කොමඩු සාර්ථකව වගා කෙරේ.
පෝෂණ ගුණයෙන් සපිරි ප්‍රබෝධය
කොමඩු යනු 92% ක් පමණ ජලයෙන් සමන්විත වූ, ස්වභාවිකවම ඉතා මිහිරි හා ප්‍රබෝධමත් පලතුරකි. මෙම අධික ජල ප්‍රමාණය නිසා ශරීරය විජලනය වීමෙන් ආරක්ෂා කිරීමට එය විශිෂ්ට ලෙස උපකාරී වේ. විශේෂයෙන්ම ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ට සහ අධික ලෙස දහඩිය දමන අයට කොමඩු කදිම පානයකි. ජලය පමණක් නොව, කොමඩු විටමින් සහ ඛනිජ ලවණ ගණනාවකින්ද පොහොසත්ය.
- විටමින් C: ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීමට සහ සමේ සෞඛ්‍යයට අත්‍යවශ්‍යය.
- විටමින් A: ඇස් පෙනීම සහ සමේ නිරෝගීභාවය සඳහා වැදගත් වේ.
- පොටෑසියම් (Potassium): රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීමට සහ හෘදයේ ක්‍රියාකාරිත්වයට වැදගත් ඛනිජයකි.
- ලයිකොපීන් (Lycopene): කොමඩු වලට එහි රතු පැහැය ලබා දෙන ප්‍රබල ප්‍රතිඔක්සිකාරකයකි. ලයිකොපීන් පිළිකා නසන ගුණ ඇති බවට සැලකෙන අතර, හෘද රෝග, දියවැඩියාව සහ ආඝාතය වැනි රෝගවලින් ආරක්ෂා වීමට උපකාරී වන බවට පර්යේෂණ පෙන්වා දෙයි.
කොමඩු වල අඩංගු සිට්‍රලින් (Citrulline) නමැති ඇමයිනෝ අම්ලය ශරීරය තුළ නයිට්‍රික් ඔක්සයිඩ් (Nitric Oxide) බවට හැරී රුධිර නාල ලිහිල් කිරීමට උපකාරී වන අතර, එමගින් රුධිර සංසරණය වැඩි දියුණු කර රුධිර පීඩනය අඩු කිරීමට දායක විය හැක.
ජාත්‍යන්තර කොමඩු දිනය සැමරීම
ජාත්‍යන්තර කොමඩු දිනයේදී ලොව පුරා විවිධ ආකාරයේ සැමරුම් දැකිය හැකියි.
- පවුලේ හා මිතුරු සාද: පවුලේ අය සහ මිතුරන් සමඟ එකතු වී නැවුම් කොමඩු පෙති අනුභව කිරීම මේ දිනයේ ප්‍රධානම ක්‍රියාවයි. බොහෝ විට ගිම්හාන සාද, පික්නික් සහ වෙරළ සාද වලදී කොමඩු ප්‍රධාන අංගයක් බවට පත්වේ.
- නිර්මාණාත්මක ආහාරපාන: කොමඩු යුෂ, කොමඩු සලාද (ෆෙටා චීස් සහ මින්ට් සමග), කොමඩු ස්මූතීස් (Smoothies), කොමඩු අයිස්ක්‍රීම්, සහ කොමඩු යොදාගත් කොක්ටේල් වැනි ප්‍රබෝධමත් ආහාරපාන පිළියෙළ කර රස විඳීම.
- විනෝද ක්‍රීඩා සහ තරඟ: කොමඩු කෑම තරඟ, බීජ කෙළීමේ තරඟ, කොමඩු පෙරළීමේ තරඟ, සහ කොමඩු කැටයම් තරඟ වැනි විනෝදජනක ක්‍රියාකාරකම් සංවිධානය කිරීම.
- සමාජ මාධ්‍ය හරහා බෙදා ගැනීම: කොමඩු සම්බන්ධ ඡායාරූප, වීඩියෝ සහ තොරතුරු සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ #InternationalWatermelonDay වැනි හැෂ්ටැග් යොදා ගනිමින් බෙදා ගනිමින් මේ දිනය පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සහ අන් අයව දිරිමත් කිරීම.
