වප් පුර පසළොස්වක පොහොය දිනය යනු බෞද්ධ ඉතිහාසයේ සහ ශ්‍රී ලාංකේය සංස්කෘතියේ වැදගත් සිදුවීම් රැසක් සනිටුහන් කරන දිනයකි. සෑම වසරකම ඔක්තෝබර් මාසයට යෙදෙන වප් පොහොය, ශ්‍රී ලංකාවේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ වස විසීම (වස් කාලය) අවසන් කිරීමට පෙර එළඹෙන අවසන් පොහොය දවසයි.
වප් පොහොය දින හා බැඳුණු ප්‍රධානතම සිදුවීම් දෙකක් බෞද්ධ ඉතිහාසයේ දැකිය හැකිය:
- මෛත්‍රී බෝසතුන් පැවිදි වීම: බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙකු ලෙස මහණ දම් පිරූ මෛත්‍රී බෝසතාණන් වහන්සේ පැවිදි දිවියට ඇතුළු වූයේ මෙදින ලෙස සැලකේ.
- අභිධර්මය දේශනා කිරීම අවසන් වීම: බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් තව්තිසා දිව්‍ය ලෝකයේදී මාතෘ දිව්‍ය රාජයා ඇතුළු දෙවියන් පිරිසට සත් සතියක් පුරා දේශනා කරන ලද අභිධර්මය දේශනා කිරීම අවසන් කර, සංකස්ස පුරවරයට වැඩම කළේ ද මෙම වප් පොහොය දිනට පසුව බව බෞද්ධ පිළිගැනීමයි. මෙම වැඩමවීම සිහිපත් කරමින්, වප් පොහොය පසු කර කඨින පූජා පින්කම් ආරම්භ වේ.
වප් පොහොය යනු ශ්‍රී ලංකාවේ කඨින චීවර පූජා පින්කම් නිල වශයෙන් ආරම්භ වන කාල සීමාවේ පෙරමුණ ගනු ලබන දිනයයි. වස් කාලය අවසන් වූ පසු (චීවර මාසය තුළ) ඇරඹෙන කඨින පූජාව, වස් විසූ භික්ෂූන් වහන්සේලාට චීවර පූජා කිරීමේ උතුම්ම පුණ්‍යකර්මය ලෙස සැලකේ.
දිවයින පුරා වෙහෙර විහාරවල ආමිස සහ ප්‍රතිපත්ති පූජා පවත්වන බව වාර්තා වේ.
