මැරයන්, චණ්ඩින් සහ පාතාලයට අපේ රටේද ඉතිහාසයක් තිබේ. එහෙත් දැන් නිතර කියවන්නේ, සංවිධානාත්මක අපරාධ ගැනයි. මේ විමසුම නිතර ඇහෙන සංවිධානාත්මක අපරාධ යනු කුමක්ද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරකි.
සංවිධානාත්මක අපරාධ යනු තනි පුද්ගලයෙකු හෝ හුදෙකලා කණ්ඩායමක් විසින් සිදු කරනු ලබන ක්‍රියාවක් නොවේ. එය ලාභය සහ බලය අරමුණු කරගනිමින්, නිශ්චිත ධුරාවලියක් සහිතව, අඛණ්ඩව නීති විරෝධී ක්‍රියාවල නිරත වන ප්‍රබල අපරාධ කණ්ඩායම් ජාලයකි. මෙම ජාලයන් ජාතික හා ජාත්‍යන්තර දේශසීමා ඉක්මවා ක්‍රියාත්මක වන අතර, රටක ආර්ථිකයට, දේශපාලනයට සහ සමාජ ආරක්ෂාවට දැඩි තර්ජනයක් එල්ල කරයි.
සංවිධානාත්මක අපරාධවල ප්‍රධාන ලක්ෂණ
සංවිධානාත්මක අපරාධ කණ්ඩායම්, සාමාන්‍ය අපරාධකරුවන්ගෙන් වෙනස් වන ප්‍රධාන ලක්ෂණ කිහිපයක් පවතී.
- ධුරාවලියක් සහිත ව්‍යුහය: මෙම කණ්ඩායම්, සමාගමක මෙන් නායකයෙක්, කළමනාකරුවන් සහ සාමාන්‍ය සාමාජිකයන්ගෙන් සමන්විත වේ. නායකයාගේ නියෝග මත, විවිධ කාර්යයන් සඳහා වෙන් වූ සාමාජිකයන් විසින් ක්‍රියාකාරකම් මෙහෙයවනු ලැබේ. මෙමගින් ඔවුන්ගේ අපරාධ වඩාත් කාර්යක්ෂමව සහ රහසිගතව සිදු කිරීමට හැකි වේ.
- ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ බිය ගැන්වීම: ඔවුන් තම පාලනය තහවුරු කර ගැනීමට, තමන්ගේ නීතිරීති ක්‍රියාත්මක කිරීමට, විරුද්ධවාදීන් මර්දනය කිරීමට සහ සාක්ෂිකරුවන් බිය ගැන්වීමට ප්‍රචණ්ඩත්වය යොදා ගනී. මිනීමැරුම්, පහරදීම් සහ දේපළවලට හානි කිරීම මේ අතර ප්‍රධාන වේ.
- ක්‍රමානුකූල දූෂණය: පොලිසිය, දේශපාලනඥයන්, අධිකරණ සහ රාජ්‍ය නිලධාරීන් දූෂණය කිරීම හරහා ඔවුන් නීතියෙන් බේරීමට උත්සාහ කරයි. මේ සඳහා විශාල මුදලක් වැය කරන අතර, එමගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක වන ආයතනවල විශ්වාසනීයත්වය බිඳ වැටේ.
- ලාභය ප්‍රධාන අරමුණ: සියලු ක්‍රියාකාරකම්වල අවසාන ඉලක්කය වන්නේ නීති විරෝධී මාර්ගවලින් මුදල් උපයා ගැනීමයි. ඒ සඳහා ඔවුන් වඩාත් ලාභදායී ජාවාරම්වලට යොමු වේ.
සංවිධානාත්මක අපරාධවල ප්‍රධාන ක්‍රියාකාරකම්
මෙම කණ්ඩායම් විවිධ ආකාරයේ නීති විරෝධී ජාවාරම් සහ ක්‍රියාවල නිරත වේ.
- මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්: හෙරොයින්, කොකේන්, මෙතම්ෆෙටමින් (අයිස්) වැනි මත්ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය, ප්‍රවාහනය සහ බෙදාහැරීම ඔවුන්ගේ ප්‍රධානතම ආදායම් මාර්ගයකි. එය ගෝලීය වශයෙන් විශාල ජාලයක් ඔස්සේ සිදු කෙරේ.
- මිනිස් ජාවාරම්: කාන්තාවන්, ළමුන් සහ සරණාගතයන් බලහත්කාරයෙන් ගණිකා වෘත්තියේ හෝ ශ්‍රම සූරාකෑමේ යෙදවීම. මෙය මිනිස් අයිතිවාසිකම් දැඩි ලෙස උල්ලංඝනය කරන ක්‍රියාවකි.
- මුදල් විශුද්ධිකරණය (Money Laundering): නීති විරෝධී ක්‍රමවලින් උපයාගත් විශාල මුදල්, නීත්‍යානුකූල ව්‍යාපාරවලට (උදා: ආපනශාලා, රියල් එස්ටේට්, කැසිනෝ) ඇතුළත් කර, එහි මූලාශ්‍රය වසන් කිරීම.
- නීති විරෝධී අවි ආයුධ ජාවාරම්: නීති විරෝධී ලෙස අවි ආයුධ විකිණීම සහ ජාවාරම් කිරීම මඟින් යුද්ධ, ගැටුම් සහ අපරාධ වර්ධනය වේ.
- සයිබර් අපරාධ: නවීන තාක්ෂණය භාවිත කරමින්, දත්ත සොරකම් කිරීම, මූල්‍ය වංචා සහ අන්තර්ජාලය ඔස්සේ මුදල් තර්ජනය කර ලබා ගැනීම (ransomware) වැනි ක්‍රියාවලට ඔවුන් යොමු වී ඇත.
සමාජයට ඇති කරන බලපෑම
සංවිධානාත්මක අපරාධවල බලපෑම ක්ෂණික අපරාධයකට වඩා පුළුල් ය.
- ආර්ථික බලපෑම: ඔවුන්ගේ නීති විරෝධී ක්‍රියා හේතුවෙන් රජයට විශාල බදු ආදායමක් අහිමි වන අතර, නීත්‍යානුකූල ව්‍යාපාරවලට වෙළඳපොළේ තරග කිරීමට ඇති හැකියාව අහිමි වේ.
- සමාජ බලපෑම: ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ බිය සමාජයේ සාමය හා සමගිය බිඳ දමයි. මහජනතාව තුළ නීතිය හා සාමය පිළිබඳ විශ්වාසය පළුදු වේ.
- දේශපාලන බලපෑම: දේශපාලනඥයන් සහ රාජ්‍ය ආයතන දූෂණය කිරීමෙන්, ඔවුන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට සහ රටේ යහපාලනයට තර්ජනයක් එල්ල කරයි.
සංවිධානාත්මක අපරාධ මැඩලීම
මෙම අපරාධ මැඩලීම සඳහා බහුවිධ ක්‍රමවේදයන් අවශ්‍ය වේ.
- ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාව: අපරාධකරුවන් දේශසීමා ඉක්මවා යන නිසා, ඉන්ටපෝල් (Interpol) වැනි ජාත්‍යන්තර සංවිධාන හරහා රටවල් අතර තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
- නීතිය හා සාමය ශක්තිමත් කිරීම: විශේෂිත ඒකක පිහිටුවීම, නිලධාරීන් පුහුණු කිරීම සහ තාක්ෂණය යොදා ගැනීම වැදගත් වේ.
- මහජනතාව දැනුවත් කිරීම: මහජනතාව නීති විරෝධී ක්‍රියාවලට හවුල් නොවීම සහ ඒ පිළිබඳව දැනුවත් වීම ද වැදගත් වේ.
