එල්විස් ප්‍රෙස්ලි (Elvis Presley) යනු 20 වැනි සියවසේ සංගීත සහ පොප් සංස්කෘතියට විශාලතම බලපෑමක් කළ කලාකරුවෙි. ඔහුගේ සංගීත දිවිය, විප්ලවීය ආරම්භයක සිට අඳුරු අවසානයක් දක්වා ගමන් කළේය. කෙසේ වෙතත් අද දක්වා බටහිර සංගීතයේ අයිකනයක් ලෙස ප්‍රෙස්ලිගේ බලපෑම අවතක්සේරු කළ නොහැකි තරම් බලවත්ව රැඳී තිබේ.
ආරම්භය සහ රොක් ඇන්ඩ් රෝල් රජුගේ නැගීම (1950 දශකය)
එල්විස්ගේ සංගීත දිවිය ආරම්භ වන්නේ 1950 දශකයේ මැද භාගයේදීය. ඔහු, බ්ලූස් සහ කන්ට්‍රි සංගීතය ඒකාබද්ධ කර නව රොක් ඇන්ඩ් රෝල් (Rock and Roll) සංගීතයක් නිර්මාණය කළේය. “Heartbreak Hotel” සහ “Hound Dog” වැනි ඔහුගේ මුල් ගීත වාර්තා අතරට එක් වූ අතර, ඔහුගේ සජීවී රංගනයන් සහ සුවිශේෂී ශරීර චලනයන් නිසා තරුණ පරපුර අතර අතිශය ජනප්‍රියත්වයට පත් විය. මේ වන විට ඔහු “රොක් ඇන්ඩ් රෝල් රජු” ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත් විය.
හොලිවුඩ් යුගය (1960 දශකය)
1958 දී හමුදා සේවයට බැඳීමෙන් පසු ඔහුගේ සංගීත දිවියට සුළු විරාමයක් ලැබුණි. හමුදාවෙන් ඉවත් වූ පසු ඔහු වැඩි අවධානයක් යොමු කළේ චිත්‍රපට සඳහාය. මෙම කාලය තුළ ඔහු ප්‍රධාන වශයෙන් සංගීතමය චිත්‍රපටවල රඟපෑ අතර, ඒවා වාණිජමය වශයෙන් සාර්ථක වුවත්, ඔහුගේ සංගීතය පළමු කාලයේ තරම් බලවත් නොවීය.
කලා දිවියේ නැවත නැගීම (1968)
1968 වසරේදී ඔහු රූපවාහිනී විශේෂාංග වැඩසටහනක් වූ ’68 Comeback Special’ සමඟ නැවතත් සජීවී වේදිකාවට පිවිසියේය. මෙම වැඩසටහන, ඔහුගේ රංගන හැකියාවන් සහ සංගීතමය දක්ෂතා ලොවට නැවත පෙන්වූ අතර, ඔහු නැවතත් සංගීත ලෝකයේ ප්‍රමුඛයෙකු ලෙස ස්ථාපිත විය.
අවසාන කාලය සහ මරණය (1970 දශකය)
1970 දශකයේදී එල්විස් ලාස් වේගාස් නගරයේ දීර්ඝකාලීන ප්‍රසංග මාලාවක් පැවැත්වීය. ඔහුගේ වේදිකා ඇඳුම් සහ දැවැන්ත ප්‍රසංග ඉතා ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. කෙසේ වෙතත්, ඔහුගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය මෙම කාලය තුළ නරක අතට හැරුණු අතර, වේදනා නාශක සහ ඖෂධවලට ඇබ්බැහි වීමෙන් ඔහු දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් විය.
1977 අගෝස්තු 16 වන දින, වයස අවුරුදු 42 දී එල්විස් ප්‍රෙස්ලි මිය ගියේය. ඔහුගේ මරණයට හේතු වූයේ හෘදයාබාධයකි. ඔහුගේ අවසන් කාලය ඛේදජනක වුවත්, සංගීතය සහ පොප් සංස්කෘතිය කෙරෙහි ඔහුගේ බලපෑම අදටත් නොනැසී පවතී.
එල්විස්, ඇමරිකානු සංස්කෘතියේ සහ විනෝදාස්වාද ක්ෂේත්‍රයේ අසමසම චරිතයක් බවට පත් වූ අතර ඔහුගේ කොණ්ඩ විලාසිතාව, ඇඳුම් පැළඳුම් සහ නැටුම් විලාසයන් තරුණ තරුණියන් අනුකරණය කළෝය. එය ජනප්‍රිය සංස්කෘතියේ නව රැල්ලක් ඇති කළේය. ඔහු වේදිකාව මත පෙන්වූ සජීවී බව සහ අසීමිත ශක්තිය, ප්‍රසංගයක් යනු කුමක්ද යන්න පිළිබඳ පැවති අදහස සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කරනු ලැබීය.
එල්විස්ගේ කීර්තිනාමය කෙරෙහි එල්ල වූ ප්‍රධානතම විචාරය වූයේ “සංස්කෘතික අත්පත් කර ගැනීම” (Cultural Appropriation) යන්නයි. එනම්, ඔහු කළු ජාතික කලාකරුවන්ගේ බ්ලූස් සහ රිදම් ඇන්ඩ් බ්ලූස් සංගීතය යොදා ගත්තද, එම සංගීත ප්‍රභේදවල මුල් හිමිකරුවන්ට නොලැබුණු වාණිජමය සාර්ථකත්වය, ඔහුට සුදු ජාතිකයෙකු ලෙස පහසුවෙන් ලබා ගැනීමට හැකි වීමයි. මෙම කලාකරුවන්ට ලැබිය යුතු පිළිගැනීම සහ ආදායම, එල්විස්ගේ සාර්ථකත්වය හමුවේ යටපත් වීම පිළිබඳව විචාරකයන් දැඩි අවධානය යොමු කරනු ලැබූ දෙයක් විය.
ඔහුගේ කළමනාකරු වූ කර්නල් ටොම් පාකර්ගේ (Colonel Tom Parker) බලපෑම, අධික ලෙස ඖෂධවලට ඇබ්බැහි වීම සහ පෞද්ගලික ජීවිතයේ අරගල නිසා ඔහුගේ කලා දිවියේ අවසාන කාලය අතිශයින් දුක්ඛිත වූ අතර, එය ඔහුගේ අකල් මරණයට ද හේතු විය.
එල්විස් ප්‍රෙස්ලි යනු සංගීතයේ – ප්‍රාසාංගිකත්වයේ පුරාවෘත්තයකි. විනෝද කර්මාන්තය සහ ධනේශ්වර පරිභෝජනවාදය අස්සේ ජනප්‍රියවාදී කලාකරුවෙකුගේ ඉරණම ගැනද වෙනත් කෝණයක් හරහා ප්‍රෙස්ලිව කියවා ගත හැකි ය.
