මෑත දශක කිහිපය තුළ, ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය සහ අධ්‍යාපනය පිළිබඳව ඇති වූ සංවාදය ලොව පුරා ව්‍යාප්ත වී තිබේ. අධ්‍යාපනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය සඳහා වන මැදිහත්වීම 21 වන සියවසේ වඩාත්ම වැදගත් සමාජ ව්‍යාපාරයක් වී ඇති අතර, බොහෝ දෙනෙකුට ඔවුන්ගේ ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය මත පදනම්ව ගුණාත්මක ඉගෙනුම් අවස්ථාවන්ට ප්‍රවේශ වීම වළක්වා ඇති දිගුකාලීන බාධක ඉවත් කිරීම එහි අරමුණු වී ඇත.
ඓතිහාසික වශයෙන්, අධ්‍යාපනය යනු ඇතැම් පුරුෂයන් සඳහා වෙන් කර තිබූ වරප්‍රසාදයක් වූ අතර, බොහෝ විට ගැහැනු දරුවන් එම වරප්‍රසාදය නොළත් පිරිසක් විය. බොහෝ සංස්කෘතීන් තුළ, කාන්තාවන්ට සහ ගැහැනු ළමයින්ට විධිමත් අධ්‍යාපනය සඳහා ප්‍රවේශය ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද අතර, ඔවුන්ගේ භූමිකාවන් තම ගෘහයට පමණක් සීමා විය. 19 වැනි සහ 20 වැනි සියවස් දක්වා ද ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රදේශවල කාන්තාවන් සහ ගැහැනු ළමුන් සඳහා අධ්‍යාපනය , මූලික මානව අයිතිවාසිකමක් ලෙස පිළිගැනීමකට ලක් වී නොතිබිණි. ඒ වන විටත්, කාන්තාවන්ගේ භූමිකාවන් පිළිබඳ ගැඹුරින් මුල් බැස ගත් සමාජ විශ්වාසයන් ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන අවස්ථා සීමා කළේය.
වර්තමානය වන විට මෙහි යම් ප්‍රගතියක් ලබා ඇතත්, අධ්‍යාපනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ විෂමතා විශේෂයෙන්ම අඩු සංවර්ධිත රටවල තවමත් පවතී. යුනෙස්කෝ සංවිධානයට අනුව, ලොව පුරා ගැහැනු ළමයින් මිලියන 130 ක් පාසල් නොයන අතර, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පදනම් කරගත් ප්‍රචණ්ඩත්වය, සංස්කෘතික අපේක්ෂාවන් සහ දරිද්‍රතාවය මේ සඳහා හේතු වන බව ප්‍රකාශ කරයි. විධිමත් අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මධ්‍යස්ථව පවතින විට පවා, පන්ති කාමරයට ප්‍රවේශ වීමට සහ එහි සාර්ථකත්වයට බාධා කරන බාධක නිර්මාණය වේ. පන්ති කාමරය මධ්‍යස්ථ අවකාශයක් නොවේ. අධ්‍යාපනික වශයෙන් එකම අධ්‍යාපනික හැකියාවන් ප්‍රදර්ශනය කරන විට පවා, අධ්‍යාපනික පසුබිම්වලදී ගැහැනු ළමයින්ට සහ පිරිමි ළමයින්ට බොහෝ විට වෙනස් ලෙස සලකන බව පර්යේෂණයන්හිදී නිරතුරුව සනාථ වී ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, ගැහැනු ළමයින් ඔවුන්ගේ පිළිවෙළ සහ හැසිරීම සඳහා බොහෝ විට පැසසුමට ලක් වන අතර පිරිමි ළමයින් බොහෝ විට ඔවුන්ගේ බුද්ධිය සහ නිර්මාණශීලීත්වය සඳහා පිළිගැනීමට ලක් වේ. මෙම සියුම් පක්ෂග්‍රාහීත්වයෙන් සිසුන්ගේ අධ්‍යයන කාර්ය සාධනය සහ අනාගත අභිලාෂයන් කෙරෙහි දිගු කාලීන බලපෑම් ඇති කරන අතර ඔවුන්ගේම හැකියාවන් වටහා ගන්නා ආකාරය කෙරෙහි බලපෑම් කළ හැකිය. පාසල් විෂයන් අතුරින් විද්‍යාව, තාක්‍ෂණය, ඉංජිනේරු විද්‍යාව සහ ගණිතය (STEM) ක්ෂේත්‍රවල කාන්තා නියෝජනය සැලකිය යුතු ලෙස අඩුවෙන් පවතී. මෙම විෂමතාවය ගැහැනු සහ පිරිමි දරුවන් මුල්කාලීනව සමාජගත වන අවදියේදී පවා සොයා ගත හැකි අතර, පිරිමි ළමයින් බොහෝ විට විද්‍යාවට අදාළ සෙල්ලම් බඩු සහ ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත වීමට ප්‍රිය කරන අතර ගැහැණු දරුවන් කලාව හා මානව ශාස්ත්‍ර ප්‍රිය කරයි. එවැනි ස්ත්‍රී පුරුෂ අපේක්ෂාවන් කාන්තාවන්ට පවතින වෘත්තීන් සීමා කරනවා පමණක් නොව විවිධ තීරණාත්මක ක්ෂේත්‍රවල ශ්‍රම බලකායේ විභව දායකත්වය සමාජයට අහිමි කරයි.
මෑත වසරවල වඩාත්ම වැදගත් ප්‍රවණතාවයන්ගෙන් එකක් වන්නේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය තුළ අධ්‍යාපනයේ පිබිදීමයි. මෙම ප්‍රවේශය මගින් සියලුම සිසුන්ගේ ස්ත්‍රී පුරුෂ අනන්‍යතා හඳුනාගෙන ඒවාට ගරු කරන ඉගෙනුම් පරිසරයන් නිර්මාණය කිරීමට උත්සාහ කරයි. සාම්ප්‍රදායික ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබඳ සම්මතයන්ට අභියෝග කිරීම මගින්, සෑම සිසුවෙකුටම ඔවුන්ගේ රුචිකත්වයන් සහ දක්ෂතා හඹා යාමට වටිනාකමක් සහ බලයක් ඇති බව හැඟෙන පරිදී දරුවන් ආකල්ප හා කුසලතාවලින් පෝෂණය කිරීමට පාසල්වලට හැකිය.
කැනඩාව, ස්වීඩනය සහ නවසීලන්තය වැනි රටවල් අධ්‍යාපනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ඇතුළත් ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කිරීමෙහි පෙරමුණ ගෙන ඇත. මෙම ප්‍රතිපත්තිවලට විවිධ ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය පිළිබඳ අත්දැකීම් පිළිබිඹු කිරීමට හැකි විෂයමාලා සංශෝධනය කිරීම, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය හඳුනා ගැනීමට සහ එහි විෂමතාවයන්ට එරෙහිව කටයුතු කිරීමට ගුරුවරුන් පුහුණු කිරීම ඇතුළත් වේ. අද ද ලෝකයේ සමහර ප්‍රදේශවල, සංස්කෘතික හා දේශපාලන බලවේග, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ඇතුළත් අධ්‍යාපනයට එරෙහිව එය පසුපසට තල්ලු කරමින්, එය සම්ප්‍රදායික සාරධර්මවලට තර්ජනයක් ලෙස රාමු කරයි. මෙම අභියෝග බොහෝ විට සමාජ සම්මතයන් හැඩගැස්වීමේදී අධ්‍යාපනයේ කාර්යභාරය මෙන්ම ප්‍රකාශනයේ නිදහස සහ සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායන්ට ගරු කිරීම අතර සමතුලිතතාවය පිළිබඳ උණුසුම් විවාදවලට තුඩු දෙයි.
අධ්‍යාපනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය යනු පන්ති කාමරය තුළ දරුවන්ගේ සමාජ-ආර්ථික පසුබිම, භූගෝලීය පිහිටීම හෝ වෙනත් බාධක නොසලකා, සියලුම ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය සඳහා අධ්‍යාපනයට සමාන ප්‍රවේශයක් සහතික කිරීමකි. බොහෝ කලාපවල, බාල වයස්කාර විවාහ, ගෘහ වගකීම් සහ සනීපාරක්ෂක පහසුකම් සඳහා ඇති සීමිත ප්‍රවේශය වැනි සාධක නිසා ගැහැණු ළමයින්ට තවමත් පාසල් යාමට ඇති හැකියාවට බාධා කරයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්කය (SDG) 4 “ඇතුළත් වූ සහ සාධාරණ ගුණාත්මක අධ්‍යාපනයක් සහතික කිරීම සහ සැමට ජීවිත කාලය පුරාම ඉගෙනීමේ අවස්ථා ප්‍රවර්ධනය කිරීම” අරමුණු කරයි. 2030 වන විට අධ්‍යාපනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබඳ විෂමතා ඉවත් කිරීමට කැපවීම මෙයට ඇතුළත් වේ. මෙම ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා අධ්‍යාපනික හිඩැස් ඇති කරන ව්‍යුහාත්මක අසමානතාවයන් ඉවත් කිරීමට රජයන්, අධ්‍යාපනඥයින් සහ ප්‍රජාවන්ගෙන් සාමූහික උත්සාහයක් අවශ්‍ය වේ. ප්‍රතිපත්ති ගොඩ නැගීමේදී අවධානය යොමු කළ යුත්තේ පාසලට ප්‍රවේශ වීමට ඇති බාධක ඉවත් කිරීම පමණක් නොව සියලුම සිසුන්ට සාර්ථකත්වය කරා ලඟා වීමට උපකාර වන ආධාරක පරිසරයන් නිර්මාණය කිරීම කෙරෙහිය.
අපි අනාගතය දෙස බලන විට, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය හැඩගැස්වීමේදී අධ්‍යාපනයේ කාර්යභාරය වෙන කවරදාටත් වඩා තීරණාත්මක ය. විෂයමාලාවේ සිට ගුරු පුහුණුව දක්වා පාසල්වල භෞතික යටිතල ව්‍යුහය දක්වා අධ්‍යාපන පද්ධතිවල සියලුම අංගයන් තුළට ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ඇතුළත් ප්‍රතිපත්ති සහ භාවිතයන් ඒකාබද්ධ කළ යුතුය. මේ සඳහා අධ්‍යාපනය සඳහා තිරසාර ආයෝජනයක් අවශ්‍ය වනු ඇත, දෙමාපියන්ගේ සහ ප්‍රජාවන්ගේ ක්‍රියාකාරී මැදිහත්වීම සහ සෑම තරාතිරමකම සමාජ සාධාරණත්වය සඳහා කැපවීමක් අවශ්‍ය වේ.අධ්‍යාපනයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය ප්‍රවර්ධනය කිරීමේදී පිරිමි සහ පිරිමි ළමයින්ගේ කාර්යභාරය නොසලකා හැරිය නොහැකිය. ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය සඳහා සහචරයින් සහ අනුගාමිකයින් ලෙස පිරිමින් සංවාදයට ඇතුළත් කළ යුතුය. සාම්ප්‍රදායික ස්ත්‍රී පුරුෂ භූමිකාවන්ට අභියෝග කිරීමෙන් සහ ගැහැනු ළමයින්ගේ අයිතිවාසිකම්වලට සහාය දීමෙන්, ස්ත්‍රී පුරුෂ භේදයකින් තොරව සැමට ප්‍රතිලාභ ලැබෙන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ගොඩනැගීමට ඔවුන්ට දායක විය හැකිය.
අවසාන වශයෙන්, අධ්‍යාපනය තුළ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය ලබා දීම යනු, සමාන අවස්ථා ලබා දීම පමණක් නොවේ , එය සිසුන්ගේ ලිංගභේදය මත පදනම් වූ නිශ්චිත භූමිකාවන්ට ඓතිහාසිකව සීමා කර ඇති බාධක බිඳ දැමීමයි. සියලුම සිසුන්ට ඔවුන්ගේ සම්පූර්ණ හැකියාවන් සාක්ෂාත් කර ගැනීමට බලගැන්වීමෙන්, අපි ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවයෙන් සීමා නොවී දක්ෂතා, නිර්මාණශීලීත්වය සහ බුද්ධිය සමරන අනාගතයක් නිර්මාණය කරමු.
ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවයේ අසමානතාවයට අප දිගටම මුහුණ දෙන බැවින්, අධ්‍යාපනය වෙනස් කිරීම එහි ප්‍රබල මෙවලමක් ලෙස පවතී. අඛණ්ඩ උත්සාහයෙන් සහ කැපවීමෙන්, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතා ලෝකයක් කරා ළඟා විය හැකිය. පන්ති කාමරය සෑම සිසුවෙකුටම සාර්ථක වීමට අවස්ථාව ඇති ස්ථානයක් විය යුතුය, සමාජ අපේක්ෂාවන් සහ පූර්ව නිගමනවලින් බැඳී නැති, සැමට වැඩ කරන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් අප ගොඩනගා ඇති බව අපට සැබවින්ම කිව හැක්කේ එවිටය.
